Suriye’de gerçekleşen ve İranlı bir generalin öldüğü İsrail hava saldırısının ardından bölgede gerilim had safhaya çıktı. İran saldırının karşılığının verileceğini açıklarken ABD Başkanı Joe Biden ise Tahran’ın olası bir misillemesi karşısında İsrail’e “sarsılmaz destek” sözü verdi. Karşılıklı nükleer tehditlere kadar uzanan gerilimi iki ülkeyi de yakından tanıyan ve Avrupa’nın en saygın Orta Doğu uzmanlarından kabul edilen Profesör Bassam Tibi, Haber Global Web Özel’e yaşananlara ilişkin değerlendirmede bulundu. Suriye asıllı saygın politika bilimci Tibi’ye göre iki ülke arasındaki gerilim Akdeniz’in doğusu ve Kızıldeniz’in güneyindeki gerginliği tırmandırabilir. Tibi, çözüm için uluslararası toplumun Filistin’i tanıma yönünde devreye girmesi gerektiğinin de altını çizdi. İşte Profesör Bassam Tibi’nin dünyanın tedirginlikle izlediği ve giderek yükselen İsrail-İran gerginliğine ilişkin çarpıcı analizleri:
VEKİL ORDULAR ZARAR VERİR
“Yalnızca İran-İsrail değil Orta Doğu’daki tüm çatışmaların temelinde ülkelerin kendi etki ve çıkar alanlarının ulus, din ya da tarihsel toprak iddiaları aracılığıyla korunması ve genişletilmesi çabalarını görürüz. Tüm gerilimler nihayetinde bu üç temele dayanacaktır. Tahran ve Kudüs arasındaki mevcut gerilimde de bunu görmekteyiz. Vekil örgütler ya da ordular kullanılarak gerçekleştirilen her mücadelede kaynak ülkeler zarar görür.”
ÇATIŞMALAR SON BULMAZ
“Orta Doğu’daki çatışmaların büyümesinde temel dinamikleri her zaman coğrafya ve toplumlar oluşturuyor. Örneğin İran’ın tüm Orta Doğu yarımadasındaki Şii nüfusu kullanıp silahlandırma girişimleri bir yanda diğer yanda ise ABD’den desek alan İsrail’in Gazze operasyonları ortaya çıkmakta. Temel amaçlara yönelik saldırgan amaçlar değişmediği takdirde böylesine çatışmalar, savaşlar ve gerilimler de son bulmayacaktır.”
KIZILDENİZ HAREKETLENEBİLİR
“Bölgenin mevcut durumunda çatışmaların ülkeler arasında büyük bir savaşa dönüşme riski pek mümkün değil. Rusya’dan Çin’e, ABD’den Türkiye’ye kadar bir çok güç bölgede kendi dengelerini gözetiyor. İsrail’in saldırısında bir general öldü ancak 2020 yılında İran’ın en etkili generali, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani de ABD tarafından öldürülmüştü. Tahran’ın Hamas ya da Husiler gibi üzerinde etkisinin olduğu güçleri daha agresif bir yöne sevk edeceğini düşünüyorum. Dolayısıyla hem Akdeniz’in doğusunda hem de Kızıldeniz’in güneyinde daha sert bir süreç yaşanabilir.”
“Başta Birleşmiş Milletler olmak üzere küresel karar vericilerin Filistin hakkındaki olası pozitif hamleleri ya da İspanya ve Avustralya gibi ülkelerde gördüğümüz üzere tanınma yönünde bir karar ise İsrail-İran geriliminin hızla soğumasına yol açabilir.”
emre.ozturk@haberglobal.com.tr
Kaynak: Web Özel
